GÜNCEL YILDIRIMDAN KORUNMA STANDARTLARI

Yıldırımdan Korunma Standartları; Yıldırımdan korunma konusunda standart ve yönetmelikler konusunda ülkemizde birçok bilgi birbirine karışmış durumda. Bir kesim paratoner standartının ve sistemlerinin ülkemizde yürürlükte olduğunu düşünürken bir kısımda IEC normlarının etkin olduğunu savunuyor. Bu yazımızda ülkemizde ve uluslararası düzeyde geçerli olan yıldırımdan konusundaki standartları sizlere aktartmak istedik.

Öncelikle şunu belirtmek gerekirse ülkemizde TSE tarafından yürürlükte olan bir aktif paratoner standartı bulunmamaktadır. Türk standartları enstitüsü teknik kurulu 30.09.2019 da gerçekleştirdiği toplantıda TS 201812257 Sayılı Yıldırımdan Korunma -Aktif Paratoner Sistemleri standart tasarısını kabul etmedi. Gelecekte ne olur bilemeyiz ancak şu anda bize de çok sorulan sorunun cevabı ülkemizde paratoner standartının bulunmadığı yönündedir.

IEC Tarafından yayınlanan ve Uluslararası düzeyde kabul edilen IEC 62305 serisi standartlar şu an ülkemizde de TSE EN 62305 Standartı olarak yürürlüktedir. Bu standart pasif sistemlerle yuvarlanan küre metodu, mesh metodu, koruma açısı oluşturma yöntemi ve mesh metodu gibi standartlarla yıldırımdan korunma konusunda çalışmaların yapılmasını öngörmektedir. Bu standart içerisinde aktif paratoner yöntemleri yer almamaktadır. Ancak ülkemizde de aktif paratoner sistemleri kullanılmaya devam etmektedir. Bu nedenle de özellikle son kullanıcılar arasında da haklı olarak kavram karmaşası yaşanmaya devam etmektedir.

Burada vurgulanması gereken konu dış yıldırımdan korunma sistemlerinin elektriksel sistemlerin yıldırıma karşı koruma sağlamamasından dolayı hangi dış yıldırımdan korunma sistemi olursa olsun AG Parafudr ürünlerinin mutlaka kullanılması gerekliliğidir. Yıldırımdan korunma konusunda tek doğru olmamakla birlikte güncel bilgiler yenilendikçe ve yeni testler; daha kapsamlı testler yapılmaya başlandıkça standartlar yenilenmektedir. Yıldırımdan korunma mühendisliğinde deneyim çok önemlidir ve her yapı özelinde keşif sonucunda doğru koruma tasarlanmalıdır. Her tesiste izoleli yıldırımdan korunma sistemi tasarlamak yada mesh metodu yapmak gerekmez; tasarım uzman mühendisin yapı özelinde deneyim ve ilgili standartlardan çıkardığı sonuca göre en doğru şekilde yapılmalıdır.

Şu anda ülkemizde TSE tarafından yürürlükte olan Yıldırımdan Korunma Standartlarını aşağıdaki gibi özetleyebiliriz;

1)Yıldırımdan Korunma Sistemleri ile İlgili Genel Kurallar İçeren Standart

-TS EN 62305-1:2012 +AC:2017 Yıldırımdan korunma -1.Bölüm

2)Yıldırımdan Korunma Risk Yönetimi Konusunu İçeren Standart

-TS EN 62305-2:2012 Yıldırımdan korunma – 2.Bölüm

3) Yapılarda fiziksel hasar ve hayati tehlike Konusunu İçeren Standart

-TS EN 62305-3:2011 Yıldırımdan korunma – 3.Bölüm

4) Yapılarda Bulunan Elektrik ve Elektronik Sistemlerin Korunmasını İçeren Standart

– TS EN 62305-4:2014:2017 Yıldırımdan korunma – 4.Bölüm

5)Alçak Gerilim Darbe Koruma Düzenekleri

-TS EN 61643-311:2014

– TS EN 61643-321:2002

– TS EN 61643-331:2018

– TS EN 61643-341:2002

6) Telekomünikasyon ve işaretleşme şebekelerinde darbelere karşı kullanılan ayırma transformatörlerinin (SITs) seçimi ve uygulama prensipleri

-TS EN IEC 61643-352:2018

7) Güvenlik için koruma

-TS HD 60364-4-41:2018+A12:2019

– TS HD 60364-4-443:2016

– TS HD 60364-4-444: 2010+AC:2012

8) Alçak gerilim elektrik tesisleri için koruma

-TS HD 60364-5-534:2016

-TS HD 60364-5-54:2012+A11:2018

9)Yalıtım Koordinasyonu

-TS HD 60364-5-54:2012+A11:2018

Yıldırımdan korunma merkezi olarak en güncel standartlar baz alınarak sistemlerimiz tasarlanmakta ve standartlara uygun olarak test edilmiş ürünler tarafımızca kullanılmaktadır. Global partnerlerimiz Raycap, Iskra Zascite AG Parafudr ürün grubunda Elkobis, Gromtor ve Erico da dış yıldırımdan korunma konusunda en doğru ürünleri üretmekte mühendislerimiz en doğru tasarımı yapmaktadır.

Ülkemizdeki yıldırımdan korunma konusunda bu kaotik sürecin bir an önce netleşip tüm çalışmaların Avrupa’da olduğu gibi belli bir standart kapsamında her tesiste eşit ilkeyle uygulandığını görmek isteriz. Ancak bu süreçte Yılkomer olarak uluslararası normlar ışığınca tesisleri koruma almaya çalışıyoruz.

Daha detaylı bilgi almak ve eğitimlerimize katılmak için instagram hesabımızdan yılkomeri takip edebilirsiniz.